สัตว์มีพิษ..แมลงกัดต่อย...

ตะขาบ เป็นสัตว์ที่มีลำตัวเป็นเปลือก แต่ละปล้องมีขา 1 คู่ ขาคู่หน้าสุดจะแข็งแรงมาก และที่โคนขาคู่หน้านี้เป็นที่อยู่ของต่อมพิษ ซึ่งมีสารประเภท histamine, histamine releaser และ polypeptides ซึ่งมีคุณสมบัติเป็น neurotoxin ตะขาบจะใช้เขี้ยวทั้ง 2 นี้กัดคนพร้อมกับปล่อยพิษออกไป ทำให้ผู้ถูกกัดรู้สึกปวดบวมที่แผล และมีเนื้อตาย (necrosis) เกิดขึ้นเป็นหย่อมเล็กๆ ในรายที่พิษมากจะมีอาการปวดรุนแรง และบวมมาก หลอดน้ำเหลืองและต่อมน้ำเหลืองบริเวณใกล้เคียงอักเสบ คลื่นไส้ อาเจียน ปวดศีรษะ หัวใจเต้นไม่สม่ำเสมอ และมีการหายใจล้มเหลวได้
การรักษา ทำความสะอาดแผลด้วยน้ำและสบู่ ลดอาการปวดโดยฉีดยาชาเฉพาะที่รอบบริเวณที่ถูกกัด ในบางรายอาจต้องใช้ pethidine หรือ morphine อาจให้ systemic steroid จะช่วยทำให้ผื่นยุบบวมได้เร็วขื้น โดยทั่วไปอาการจะหายไปเองภายใน 24 ชั่วโมง

กิ้งกือ เป็นสัตว์ที่มีลำตัวเป็นปล้องเช่นเดียวกับตะขาบ โดยแต่ละปล้องจะมีขา 2 คู่ โดยทั่วไปกิ้งกือจะไม่ทำอันตรายต่อคน แต่จะกัดเพื่อป้องกันตัว กิ้งกือมีต่อมพิษที่เขี้ยว พิษของมันเป็นสารหนืดคล้ายน้ำมัน ซึ่งประกอบด้วยสารประเภท phenol และ hydrogencyanide ซึ่งจะก่อให้เกิดการระคายอย่างรุนแรงต่อเนื้อเยื่อที่สัมผัส ผู้ที่ถูกกัดจะปวดแสบปวดร้อน บริเวณที่ถูกกัดจะเป็นสีเหลืองปนน้ำตาล ซึ่งต่อมาจะคล้ำลงเป็นสีน้ำตาลไหม้หรือม่วงคล้ำ จาก oxidation ของ quinone ในสารพิษนี้ผิวหนังบริเวณดังกล่าวจะพองเป็นตุ่มน้ำภายใน 1-2 วัน และอาการจะดีขึ้นเองใน 10-14 วัน โดยทิ้งร่องรอยคงอยู่เป็นเดือน ในกรณีที่ได้รับพิษมากจะมีอาการคลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง และหมดสติได้
การรักษา ทำความสะอาดแผลด้วยน้ำและสบู่ ลดอาการปวดโดยฉีดยาชาเฉพาะที่รอบบริเวณที่ถูกกัด ในบางรายอาจต้องใช้ pethidine หรือ morphine อาจให้ systemic steroid จะช่วยทำให้ผื่นยุบบวมได้เร็วขื้น โดยทั่วไปอาการจะหายไปเองภายใน 24 ชั่วโมง

เห็บ และหมัด อาการมักเป็นเฉพาะที่บริเวณที่ถูกกัดมีการคัน มีผื่น papule และมี central punctum ในผู้ป่วยที่แพ้อาจมีรอยโรคเป็น vericulobullous นอกจากนั้นส่วนใหญ่ก่อให้เกิดปัญหาโดยการนำโรค เช่น Rickettsial disease ปัญหา ที่เกิดจากสารชีวพิษมีน้อย
การรักษา การล้างแผลบริเวณที่ถูกกัด ทายาชนิดขี้ผึ้ง บ่อยๆๆ อาการคันก็จะหายคะ...

คราวหน้าผู้เขียนจะหาสมุนไพรกำจัดแมลงมาฝากนะคะ